– Asertywność to filozofia działania – mówi Gerard Sigmundzik z Fundacji Training Projects, która oferuje od kilkunastu lat szkolenia interpersonalne – Ta postawa wynika z bycia w zgodzie z samym sobą. Jako pewna filozofia życiowa pozwala na swobodne wyrażanie własnych myśli i uczuć, poglądów oraz opinii, bez względu na opinie innych.
Asertywna postawa w teorii wyróżnia się osobistym potencjałem do eksponowania i ekspresji własnego zdania w grzeczny ale stanowczy sposób, z respektowaniem prawa do prezentowania opinii przez innych, których poglądy mogą przeczyć naszym.
Interpersonalnie poprawne zachowanie zatem to takie, w którym akceptujemy siebie – mając cały czas w świadomości swoje oczekiwania w relacjach z innymi ludźmi, a także potrzeby innych. Mamy na myśli oczekiwania społeczne, np.: dobre samopoczucie czy gotowość obu stron do godnego kompromisu. Asertywność – pozostaje w związku ze swoją trwałą i pozytywną samooceną.
Najważniejsze metody postaw asertywnych, jakie wykładowcy prezentują na szkoleniach to:
-Masz prawo do czynienia tego, co chcesz – dopóty, dopóki twoje działania nie ranią kogoś innego.
Istnieją takie sytuację między ludźmi, w których prawa nie są oczywiste. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania i wyjaśnienia problemu z drugą osobą.
-Unikaj tzw. generalizacji, określeń o wymiarze ostatecznym, np.: Ty nigdy nie możesz mnie wysłuchać, jesteś całkowicie nieodpowiedzialny, zawsze muszę coś po tobie poprawiać, nigdy nie można na ciebie liczyć, wiecznie się spóźniasz…itp.
-Stosuj obiektywne kryteria w ramach których obie strony mogą poszukać platformę porozumienia i wspólnej oceny (przybliżaj konkretne fakty zamiast interpretacji i oceny).
W asertywnym rozwiązywaniu konfliktów często wykorzystuje się 4 metody, które można stosować równie skutecznie równolegle jak i niezależnie od siebie:
-Procedura Pameli Buttler: to wieloetapowe eskalowanie wpływu, gdy poprzez dołączanie następnego i następnego postępowania (gdy poprzednie nie działa) w celu wyegzekwowania własnych praw:
Powiedz o konfliktowej sytuacji,
Zapowiedz wyprzedzająco konsekwencje,
Wyraź uczucia, np. zniecierpliwienie,
Odwołaj się do „zaplecza”, np. powołaj się na zapisaną w firmowych kodeksach regułę, prawo itp.
Zapowiedz sankcje
Zrealizuj zapowiedzianą sankcję
-Zdarta płyta: powtórz przynajmniej trzykrotnie swoje opinie, konsekwentnie identycznymi słowami – w odpowiedzi na naciski drugiej osoby, krytycznie istotne jest stanowcze ale jednocześnie nieagresywne powtórzenie swojego osobistego stanowiska. Odmawiając: powiedz nie, nazwij to, czego odmawiasz, daj precyzyjne uzasadnienie, zastosuj „zdartą płytę”.
-Sondowanie: w czasie krytyki, z jaką się spotkasz domagaj się opartej na faktach rozmowy o problemie: co w ocenie drugiej strony było nieodpowiednie?, … co miało być zrealizowane…?, z jakiego powodu sądzisz, że to nie jest nic warte…? Itp.
-Osłona: forma emocjonalnego osłonięcia się przed słownym niekonstruktywnym atakiem drugiej osoby. Zauważamy, że wypowiedzi atakującego to subiektywny ogląd sytuacji a nie czyste fakty: rzeczywiście- mogłeś pomyśleć, że nie jest to nic warte ….tak a twoje perspektywy mogło to tak wyglądać ….mogłeś tak pomyśleć … itp. Kluczowa jest tu świadomość, że to tylko opinia tej osoby.Asertywne wyznaczanie granic: stanowcze żądanie np.: nie życzę sobie, żebyś tak się do mnie zwracał!
– Trzeba jednak pamiętać, że wysokiej samooceny nie da się tak po prostu nauczyć się na weekendowym albo i nawet tygodniowym kursie – mówi Jolanta Uran, która zajęcia z asertywności organizuje już od dziesięciu lat. – Kształtowanie osobistej postawy to długi projekt. Prawdę mówiąc to kosztowne szkolenie wielu z nas mogłoby zamienić na niedrogi warsztat e-learning za może góra sto złotych. Znacznie istotniejsza będzie determinacja i regularność w eksperymentowaniu stosowania nowych zachowań asertywnych.